Een monument voor architectuur én opdrachtgeverschap
24 januari 2020
Aan de Prins Willem Alexanderlaan in Apeldoorn staan een drietal opvallende gebouwen, als eerste het kubusgebouw van Herman Hertzberger uit 1972, daarnaast een tussenbouw (vergadercentrum) van zijn naam en daarnaast een hoogbouwkantoor. Met name het eerste project, het kubusgebouw, zou een monument moeten zijn. Een monument voor architectuur, maar ook voor opdrachtgeverschap. Welke onderneming regelt nu nog zelf zijn plek, zijn architect, zijn visie en zijn inrichting. Het bouwen van je ‘eigen’ gebouw behoort helaas tot het verleden.
We doen het veelal met standaard ontwerpjes, waarin vooral zoveel mogelijk medewerkers moeten ‘passen’ en we kiezen uit het aanbod van ‘alledag’ via makelaars of vastgoedadviseurs uit portefeuilles waarvan we bijna niet weten wie de eigenaar is. Door dit steeds maar kiezen uit ‘alledag’ zitten we nu op de afvalberg van Vastgoedland groot ongeveer 8.000.000 m2. Laten we weer wat lef tonen en dingen voor onszelf doen. Vrijheid en eigen stuur. Een mirakelse wens. Maar misschien tegelijkertijd wel een mogelijkheid te ontsnappen aan ‘afval’ en ‘alledag’ door goede revitalisatie.
Kijk eens naar bovenstaande dia's/plaatjes en bedenk daarbij dat het gebouw werd opgeleverd in 1972 na een bouwtijd van 4 jaar. En we hebben het dan toch over een gebouw van 30.536 m2, waarvoor Centraal Beheer een statement schreef (zie een-na-laatste dia) in 1965. En let ook op de details van het gebouw. Open kwadranten met balkons, waarop algemene functies, grenzend aan straatjes. Met pleinen, een klok, roltrappen en vijvertjes.
De kwadranten als kubussen aan elkaar verbonden, met verticale verbindingen en zonder binnenwanden (later zijn die helaas toegevoegd). Een restaurant als een echt restaurant, met hoekjes, niveauverschillen en zelfs een dak-uitkijk-eetruimte en een dakterras. Een kantoor nog zonder computers, maar wel sociaal en verbonden door openheid en zijn indeling. Zo worden ze amper nog gebouwd. Een topper uit het oeuvre van Hertzberger (1932), die ontwierp vanuit het structuralisme en in 2004 van het fonds BKVB de Oeuvreprijs Architectuur kreeg.